Leczenie kulawizn

Kulawizna powstaje na skutek reakcji bólowej w obrębie narządu ruchu.

Kulawizna jest wynikiem stanu chorobowego poszczególnych części kończyny: kopyta, stawów, kości, ścięgien, wiązadeł, mięśni itp. Każdy odcinek kończyny objęty schorzeniem wykazuje swego rodzaju kulawiznę stanowiącą zarazem główny objaw choroby. Przy kulawiźnie występuje zaburzenie w czynności kończyny będącej narządem ruchu zwierzęcia. Jako objaw kulawizna
ma decydujące znaczenie przy stawianiu diagnozy, świadczy także o bólu chorego odcinka. Im dotkliwsze jest cierpienie, tym silniej koń kuleje. Kulawizna może być bardzo różnorodna i to nie tylko w zależności od umiejscowienia się schorzenia, ale i od nasilenia choroby. Z tego względu wyróżnia się trzy stopnie kulawizny.

1. Pierwszy stopień kulawizny widoczny jest jedynie podczas poruszania się konia kłusem, wówczas bowiem obciążenie i wstrząsy odczuwane przez kończynę są większe.

2. Kulawiznę drugiego stopnia obserwuje się przy przeprowadzaniu konia stępem, np. przy ostrym ropnym zapaleniu podeszwy kopyta. Koń, opierając się na przedniej, chorej kończynie podnosi głowę a opuszcza ją, gdy stawia na ziemi kończynę zdrową. Ruchem głowy ku górze stara się przenieść środek ciężkości na zdrową kończynę, a tym samym zmniejszyc obciążenie chorej nogi.

3. Jeśli zaś zwierzę w ogóle nie opiera się na kończynie tylko, skacze
na pozostałych trzech, to mamy do czynienia z kulawizną trzeciego stopnia, którą można zaobserwować przy złamaniach kości. Konie takie dużo leżą i mogą miec trudności przy wstawaniu. Łatwo dochodzi u nich do powstania powikłań, które dodatkowo mogą utrudniac, zarówno rozpoznanie jak i leczenie.

Należy jednak zaznaczyć, że stopień kulawizny jest pojęciem względnym, gdyż
w dużej mierze zależy on od temperamentu zwierzęcia, jego wieku oraz twardości podłoża, po którym się porusza.



Plan badania konia



Czasami trudno jest ustalić, na którą kończynę zwierzę kuleje.
Dla dokładniejszego rozpoznania kulawizny, a przez to i umiejscowienia procesu chorobowego, który ją spowodował, należy uważnie zbadać wszystkie kończyny.

1. Wywiad - ma na celu zabranie dokładnych informacji na temat okoliczności powstania kulawizny.

Badanie rozpoczyna się przeprowadzeniem wywiadu z osobą pielęgnującą konia. Zadając odpowiednie pytania, zbiera się jak najwięcej wiadomości dotyczących przyczyn niedomagania zwierzęcia. Szczególne znaczenie dla rozpoznania choroby kopyt mają zagadnienia dotyczące ich pielęgnacji, rozczyszczania
i kucia. Należy dowiedzieć się, kiedy przekuwano zwierzę, czy kuje je stale
ten sam podkuwacz, czy dopasowanie podkowy odbywa się na zimno
czy na gorąco, czy choroba poprzedzała ostatnie kucie, czy też wystąpiła
po nim, itp. Należy jednak pamiętać, że niektóre odpowiedzi mogą być nieprawdziwe, podane w interesie osoby pracującej z koniem. Niemniej jednak wywiad daje cenne wskazówki co do charakteru, umiejscowienia i czasu trwania schorzenia.

2. Oglądanie w spoczynku i w ruchu - ma na celu ocenę postawy konia, obecności obrzęków, deformacji, urazów. Ocena w ruchu pozwala określić stopień oraz przybliżone miejsce kulawizny.

3. Badanie kliniczne
- omacywanie - umożliwia stwierdzenie obrzęków i ich charakteru, bolesności na ucisk, zmiany temperatury; kopyto uciskamy diagnostycznie czułkami kopytowymi w celu stwierdzenia punktowej reakcji bólowej
- próby zgięciowe - w celu stwierdzenia bolesności konkretnego stawu
oraz oceny obciążenia stawów
- blokady nerwów i stawów - umożliwiają stopniowe odcięcie czucia bólu
w poszczególnych partiach narządu ruchu

4. Badania dodatkowe - RTG, USG, termografia, scyntygrafia, artroskopia
- RTG - umożliwia diagnozę złamań, zwichnięć, zapalenia stawów i innych
- USG - pozwala na stwierdzenie ciągłości mięśni i ścięgien, charakteru obrzęków, lokalizacji krwiaków, blizn i innych
- termografia - lokalizacja procesu zapalnego na podstawie miejscowych zmian temperatury
- scyntygrafia - lokalizacja procesów zapalnych ( kontrast radioaktywny)
- artroskopia - wizualizacja stawu

Ból może mieć pochodzenie:
- mięśniowe/ścięgnowe
- stawowe
- kostne
- kopytowe
- mieszane



Kulawizny pochodzenia mięśniowego



1. Uszkodzenia na tle genetycznym - myotonia, okresowe porażenia na tle hiperpotasemii

2. Choroby nabyte z przyczyn zewnętrznych (fizycznych) - myoneuropatia ponarkozowa, mięśniochwat porażenny, zwłóknienie i kostnienie mięśni

3. Urazy mechaniczne - kulawizna łopatkowa

4. Schorzenia metaboliczne - hipokalcemia, synchroniczne drżenia przeponowe, złośliwa hipertermi.

5. Zapalenia, zakażenia i choroby immunologiczne - tężec, myonecrosis (martwica mięśni lasoczkopochodna - wywołana przez Clostridium sp.), ropnie

6.Choroby na tle żywieniowym



Uszkodzenia ścięgien:



Uszkodzenia ścięgien mogą mieć charakter:
- ostry
- podostry
- przewlekły



Postępowanie przy urazach ścięgien



1.Stan ostry (do 2-4 tygodni od urazu):

- zminimalizować stan zapalny (leki)
- chłodzić zimną wodą
- ciasno owinąć dobrze wypolstrowanym bandażem
- można zastosować okłady z lodu (woreczki z lodem)
- po 3-4 dniach po urazie można włączyć stymulację ultradźwiękami
- redukcja zapalenia krótkodziałającymi kortykosteroidami jest bardzo skuteczna, gdy zostanie zastosowana zaraz po urazie (nie wolno miejscowo)
- NSAIDs - mają głównie działanie przeciwbólowe
- po 3 dniu od urazu stosuje się miejscowe podawanie glikozaminoglikanów,
co powoduje redukcję enzymów degeneracyjnych i ma działanie przeciwzapalne

2.Stan podostry (1-3 miesiące po urazie)

- minimalizacja rozległości zapalenia i poprawa jakości tkanki bliznowatej
- po wygaszeniu zapalenia zaleca się lekkie spacery; ich nasilenie zwiększa się
na podstawie ultrasonograficznej oceny ścięgna (badanie co 2-3 miesiące)
- dobre rezultaty (niestety nie we wszystkich przypadkach) daje
okołościęgno-we podanie kwasu hialuronowego (zapobiega m.in. zrostom ścięgien)
- po wygaszeniu zapalenia zaleca się lekkie spacery; ich nasilenie zwiększa się
na podstawie ultrasonograficznej oceny ścięgna (badanie co 2-3 miesiące)
- zimne obrzęki należy rozgrzewać

3.Stan przewlekły ( powyżej 3 miesięcy)

- odpowiednie nasilenie ruchu pod kontrolą USG
- stosowanie maści rozgrzewających